Η Αφροδίτη στον καθρέφτη της

Έργο του Βελάσκεθ περίπου το 1650
Ελαιογραφία σε μουσαμά, 122,5χ175 εκ.
Λονδίνο, Εθνική Πινακοθήκη

Η Αφροδίτη στον καθρέφτη της

Πολλοί κριτικοί έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο πίνακας αυτός φιλοτεχνήθηκε στη Ρώμη κατά τη διάρκεια του δεύτερου ταξιδιού του Βελάσκεθ στην Ιταλία ,μεταξύ Ιουλίου του 1649 και Νοεμβρίου του 1650.

Η Γυμνή Μάχα του Γκόγια (Μανδρίτη, Πράδο ) και η Αφροδίτη στον καθρέφτη της του Βελάσκεθ είναι τα πιο γνωστά αριστουργήματα της ισπανικής ζωγραφικής που έχουν ως θέμα γυναικείο γυμνό.Ωστόσο ,σύμφωνα με τις απογραφές που έγιναν ενόσω ζούσε ,ο Βελάσκεθ φιλοτέχνησε τουλάχιστον άλλα δύο γυμνά ,πιθανότατα με θέμα επίσης την Αφροδίτη .

Όπως στα έργα των φλαμανδών ζωγράφων της ίδιας περιόδου ,έτσι και στα έργα του Βελάσκεθ ο καθρέφτης είναι στοιχείο με ιδιαίτερη σημασία . Εκτός από τη θαυμάσια σπουδή γυμνού που μας γοητεύει ,προσθέτει στον πίνακα και ένα δεύτερο ενδιαφέρον στοιχείο :το πρόσωπο του μοντέλου φαντάζει πραγματικό και εξωπραγματικό την ίδια στιγμή ,στο είδωλο του καθρέφτη ,ο οποίος αντικατοπτρίζει μόνο το πρόσωπο ,ίσως από το φόβο της Εκκλησίας .

Η απόδοση του σώματος οδήγησε στην υπόθεση ότι ο Βελάσκεθ επηρεάστηκε από την αρχαία γλυπτική ,από τα γυναικεία γυμνά του Τιντορέτο και του Τιτσιάνο ,αλλά ίσως και από τα έργα του Ρούμπενς-και ειδικότερα από τη Γιορτή της Αφροδίτης (Βιέννη,Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης ).

Το γκρίζο ύφασμα στο οποίο είναι ξαπλωμένη η θεά αναδεικνύει τους τόνους του δέρματος της,οι οποίοι ,με τη σειρά τους , δημιουργούν ένα παιχνίδι αντανακλάσεων στο αισθησιακό σώμα,ζωγραφισμένο με εξαιρετική αβρότητα και ποιητικότητα .

Κείμενο :Elena Ragusa